रोङरिङ लेप्चाको सेल्फ लर्निङ प्रोग्रामलाई वर्ल्ड सम्मिट अवार्ड प्रदान

कालिमन्युज, कालेबुंग, २७ फरवरी २०२४  :रोङरिङ लेप्चा कल्चर एण्ड वेलफेयर सोसाइटी (आरएलसीडब्ल्युएस) को परियोजनाको सेल्फ लर्निङ प्रोग्रामलाई सन् २०२३ को संस्कृति र सम्पदाको श्रेणीमा प्रतिष्ठित विश्व शिखर सम्मेलन पुरस्कार (वर्ल्ड सम्मिट अवार्ड), अन्तर्राष्ट्रिय पुरस्कार प्रदान गरिएको छ। यस श्रेणीमा यो प्रतिष्ठित पुरस्कार प्राप्त गर्ने यो भारतको एक मात्र संस्था हो। यो पुरस्कार थाप्न आगामी 10-17 अप्रिलमा दक्षिण अमेरिकाको चिलीमा आरएलसीडब्ल्युएसको एउटा टोली जाने भएको पनि बताइएको छ |

लोपोन्मुख भाषाहरू विशेष गरी लेप्चा भाषाको संरक्षणसँग सम्बन्धित बहुआयामिक चुनौतीहरूलाई सम्बोधन गर्न आरएलसीडब्ल्युएस गठन गरिएको आज कालिम्पोङमा आरएलसीडब्ल्युएसले आयोजना गरेको पत्रकार सम्मेलनमा रोङरिङ लेप्चा कल्चर एण्ड वेलफेयर सोसाइटीका गिडियोन नाम्चुले एस टी एस लेप्चा, गिडियोन टासो लेप्चा अनि जोंगमित लेप्चाको उपस्थितिमा जानकारी गराए ।

विश्व शिखर सम्मेलन तथ्य समाज वर्ल्ड सम्मिट अन द इन्फर्मेसन सोसाइटी द्वारा प्रायोजित यो पुरस्कार 182 वटा राष्ट्रहरुबाट 8 वटा श्रेणीमा प्राप्त भएका प्रकल्पहरु मध्ये उच्च स्तरिय जाचँ टोलि र एक्स्पर्टहरुद्वारा विभिन्न तहमा छनौट गरिएपछी मात्र यो पुरस्कार प्रापकको घोषणा गरिने भएको आजको यस प्रेस भेलामा बताए | 

यो सरल अनि स्वसिखन पद्धति कुनै शिक्षक बिना गर्ने सकिने हुनाले कम समयमा यो प्रचलित भएको छ जसको प्रारम्भ 9 दिसम्बर 2023 मा मात्र भएको थियो | 

जेराह रोङ्गोङ लेप्चा, एबेल रोङ्गोङ लेप्चा, छेवाङ लेप्चा, निमा नाम्चु लेप्चा, गिदोन टासो लेप्चा सम्मिलित भाषा शिक्षक सहितको प्राविधिक टोलीले यो लेप्चा भाषा स्वयम् सिकाउने मोबाइल र वेब एप्लिकेसन बनाएको छ र यो पोर्टल https://rongring.com/ rongring-platform/ मा ब्राउज गर्न सकिन्छ। ।

Wangboo फ्रेमवर्कले प्रारम्भिक तहका सिक्न चाहनेहरूलाई सही पढ्न र लेख्नको लागि नियमहरूको एक संयोजन सेट प्रदान गर्दछ। रोङरिङ Rongring SaaS प्लेटफर्मले मापनियता र अभिगम्यताका चुनौतीहरूलाई सम्बोधन गर्दै छ वटा पाठ्यक्रमहरू सहितको डिजिटल समाधान प्रदान गर्दछ । थप रूपमा, आरएलसीडब्ल्युएस ले आठ अनलाइन वेबिनारहरू आयोजना गरिसकेकोछ, जसमा विज्ञहरूले लेप्चा संस्कृति, सम्पदा र भाषाका विभिन्न पक्षहरूबारे छलफल गर्ने, चेतना र बुझाइ बढाउँदै आएका छन। यी प्रयासहरूद्वारा सामूहिक रूपमा सीमित संलग्नता, सांस्कृतिक प्रभाव, र जटिल भाषा संरचना सिक्ने अत्याधिक बिचैमा छाड्ने दर जस्ता अवरोधहरू पार गर्ने लक्ष्य राखिएका छन्।

लोप हुँदै गएको लेप्चा जनजातिलाई जोगाउन मायल क्राफ्ट्स कालिम्पोङले दुई दशकभन्दा बढी समयदेखि विभिन्न गाउँमा ‍बाँसको हस्त शिल्प र भाषा कक्षा सञ्चालन गर्न थालेको थियो र २०२१ मा यो काम आरएलसीडब्ल्युएस लाई हस्तान्तरण गरिएको थियो। त्यसबेलादेखि आरएलसीडब्ल्युएस ले रोङरिङ अनलाइन भाषा कक्षाको लागि परियोजना सुरु गर्यो र अन्ततः यो अनलाइन सुरु गर्न सकियो। यो अनलाइन कक्षाले लेप्चामा स्थापनाकालदेखि नै ३०० भन्दा बढी विद्यार्थीहरूलाई पढ्न र लेख्न मद्दत गरेको छ। 

भारतभरिका विद्यार्थीहरू संगसंगै संयुक्त राज्य अमेरिका, क्यानडा, युनाइटेड किंगडम, नेदरल्यान्ड्स, इटाली, जापान, स्विट्जरल्याण्ड, माल्दिभ्स, चेक रिपब्लिक, नेपाल र भुटान जस्ता देशहरूबाट विद्यार्थीहरूले प्रत्येक हप्ता लगइन गरिरहेका छन्। 

लेप्चाहरू हिमालय क्षेत्रको आदिवासी जनजाति मध्ये एक मानिन्छ र प्रायः सिक्किम, पश्चिम बंगाल (पहाडी क्षेत्र), पूर्वी नेपाल, पश्चिम र दक्षिण पश्चिम भुटान र तिब्बतका बासिन्दाहरू हुन्।  तिब्बती र नेपाली भाषाहरुको आगमन पूर्वदेखि नै रहेको मानिएको एक आदिवासी भाषा भनेर लेप्चा भाषालाई मानिन्छ।

यो भाषा प्रायः पश्चिम बंगालको सिक्किम, कालिम्पोङ र दार्जिलिङका मानिसहरू र नेपाल र भुटानका केही भागहरूमा प्रचलित छ। यो भाषाको आफ्नै बोली, लिपि र व्याकरण र साहित्यको समृद्ध भण्डार छ। परम्परा अनुसार, यो 17 औं शताब्दीमा विद्वान थिकुङ मेन सालोंग द्वारा डिजाइन गरिएको थियो। लेप्चा भाषाको पुनरुत्थानको तत्काल आवश्यकतालाई मध्यनजर गर्दै सन् २०२० मा अनलाइन लेप्चा भाषालाई स्थानीय तथा विश्वव्यापी रूपमा चेतना जगाउने र प्रवर्द्धन गर्ने ‘रोङरिङ कोर्स’ मार्फत अनलाइन लेप्चा भाषा सञ्चालन गर्ने उपक्रम गिदोन टासो लेप्चाले सुरु गरेका थिए |

गिदोन टासो लेप्चाले थप बताए कि कि विश्व शिखर सम्मेलन पुरस्कारले डिजिटल आविष्कारको सृजनात्मक प्रयोगहरू प्रदर्शन गरेर संयुक्त राष्ट्र अनि डब्ल्यु एस आइ एस र दिगो विकासका लक्ष्यहरूको एजेन्डाहरू अगाडि बढाउन महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्नेछ। सामाजिक प्रभावको साथ साथै स्थानीय सामग्रीलाई पहिचान र प्रवर्द्धन गरेर, डब्ल्यु एस ए ले विश्वव्यापी रूपमा नवीन अनुप्रयोगहरूको समृद्धि र विविधता प्रदर्शन गर्दछ। यसबाहेक, पुरस्कारहरूले ज्ञान आदानप्रदानलाई वृद्धि दिन्छ, प्रेरणाको प्लेटफार्महरू प्रदान गर्दछ, र सकारात्मक परिवर्तन ड्राइभ गर्न प्रतिबद्ध विश्वव्यापी बहु-सरोकारवाला नेटवर्कलाई बढाउँछ।

गिदोन टासो लेप्चाले अझै भने कि शैक्षिक पहलको अतिरिक्त आरएलसीडब्ल्युएस ले क्यानडा, भारत र जापानका विश्वविद्यालयहरूसँग रणनैतिक साझेदारी पनि गरेको छ| टोकियो युनिभर्सिटीसँग सहकार्य गर्दै, आरएलसीडब्ल्युएस ले जापानी भाषामा "कासाओक बुक" शीर्षकको प्राचीन लेप्चा लोककथाको सह-लेखन गररेकोछ, जसले अन्तर-सांस्कृतिक संवाद र समझदारीमा योगदान पुर्‍याउं सकेकोछ । यसबाहेक, आरएलसीडब्ल्युएस ले टोकियो विश्वविद्यालयको लागि एक व्यापक अनुवाद परियोजना सफलतापूर्वक सम्पन्न गर्‍यो, जसले विश्वविद्यालय पाठ्यक्रम भित्र लेप्चा भाषा पाठ्यक्रमहरू एकीकरणको लागि प्रशस्त मार्ग तैयार गर्न सम्भव भएकोछ । त्यस्तै, टोरन्टो विश्वविद्यालयसँगको सहकार्यले उच्च क्षमताका लेप्चा भाषा विशेषज्ञहरूको पहिचान र लेप्चा भाषाको मोबाइल एपको विकासका लागि १३,००० भन्दा बढी अक्षर र शब्दहरूको रेकर्डिङको सुपरिवेक्षण गरेको छ।

गिदोन टासो लेप्चाले अझै थपे,  यो पुरस्कार थाप्न आरएलसीडब्ल्युएस ले 10-17 अप्रिलमा चिलीमा हुने आगामी डब्ल्युएसए कार्यक्रममा उपस्थित भएर सहभागी हुनेछ, जुन नेटवर्किङ, सहकार्य र प्रेरणाका अवसरहरूले भरिपूर्ण हुनेछ। 182 देशका 400 नेताहरूको भेलाको बीचमा आरएलसीडब्ल्युएस ले आफ्नो काम प्रदर्शन गर्ने, अर्थपूर्ण साझेदारी निर्माण गर्ने र समान विचारधाराका आविष्कारकहरूसँग विचारहरू आदानप्रदान गर्ने पनि मौका त्यस समय पाउनेछ। कार्यक्रमले आरएलसीडब्ल्युएस को लागि आफ्नो प्रभावलाई विस्तार गर्न, यसको सफलताका कथाहरू साझा गर्न, र सांस्कृतिक आन्दोलनमा सामेल हुन अरूलाई प्रेरित गर्ने मञ्चको रूपमा काम गर्दछ। डिजिटल इनोभेसन मार्फत संरक्षण गर्ने यो एक असल मंच हुनेछ । 

यो ग्लोबल पुरस्कार जित्नु हाम्रो राष्ट्र, देशभरिका आदिवासी समुदाय, हिमालय क्षेत्रका मानिसहरू अनि विशेष गरी हाम्रो क्षेत्र - दार्जिलिङ कालेबुंग पहाड र सिक्किमका मानिसहरूका लागि ठूलो गर्वको कुरा हो।“