हाइवेवासीलाई जापको आवहान

प्रेवि, कालिमन्युज, कालेबुङ, 23 मार्च । विभिन्न राजनैतिक दल र व्यवस्थाबाट विगतमा पटक पटक विश्वासघात पाएको राष्ट्रीय राजमार्ग 10 अन्तर्गतका हाइवे जनताहरु विगतमा गुमाएको आफ्नो आत्मसम्मान र राजनैतिक अधिकार प्राप्तिको निम्ति एकबद्ध हुनुपर्छ भनेर जन आन्दोलन पार्टीका युवा प्रवक्ता विशाल राईले आव्हान गरेका छन् । 

उनले भने: यो बेला विगतमा हाइवेवासीहरुले गुमाएको आफ्नो आत्मसम्मान र राजनैतिक अधिकार सुनिश्चित गर्ने अवसर हो । विगतमा छुट्टै प्रशासनिक एकाइ एवम हाइवे समष्टीको गठनको निम्ति हाइवे जनताले दिएको योगदान गलत राजनैतिक निर्णयको कारण तुहिएर गयो । पहाडमा राजनैतिक सत्ता र व्यवस्था परिवर्तनको दिशामा हाइवे र क्षेत्रका जनताले महत्वपुर्ण भूमिका पालन गरेको छ । राज्य राज्यलाई जोड्ने यो हाइवेले सामाजिक,आर्थिक,राजनैतिक आदि प्रभाव वहन गरेको छ । राजनैतिक विस्तार साथै आन्दोलनलाई विकास गर्ने र प्रचार प्रसार गर्ने दिशामा हाइवे शुरुदेखि नै अत्यन्त सम्वेदनशील माध्यम बन्ने गरेको छ । एकै समस्या र पृष्ठभूमि बोकेर बाँचेको हाइवे क्षेत्रमा आम मानिसहरु भने विगत धेरै दशकदेखि नै विविध प्रशासनिक असुबिधा सहेर बसेका छन् । विभिन्न राजनैतिक दल र नेतृत्ववर्गले हाइवेवासीको प्रशासनिक आम असुविधालाई हल गर्ने भनेर दल विस्तार गरे पनि कुनै दल हाइवेवासीको समस्याप्रति इमान्दार देखिएन । दिनदिनै बढ्दो आर्थिक,सामाजिक,प्रशासनिक विकासको मांगसंगै हाइवे जनताको विविध समस्याहरु वृद्धि बन्दै गइरहेको छ । बिजुली उर्जा,ढुंगा,बालुवा,जंगल,यातायत आदि आर्थिक संसाधनहरुमाथि चासो राँख्ने राजनैतिक दलहरुले हाइवेवासीको दशकौदेखिको वास्तविक समस्यालाई नजर अन्दाज गर्ने काम गरेको छ । 

गोर्खा जनमुक्ति मोर्चाप्रति आरोप थोप्दै उनले भने : विगतमा 2007 सालमा अस्तित्वमा आएको गोर्खा जनमुक्ति मोर्चाले हाइवे क्षेत्रमा जनताको प्रशासनिक सुविधा र विकासको निम्ति छुट्टै हाइवे समष्टी गठन गर्ने आश्वासन दिए पनि सो पछिबाट जीटीए गठन पछि पुरा गरिएन । दागोपाप कालको 28 वटा समष्टीलाई बढोत्तरी गरेर जीटीएमा 45 वटा बनाइए तापनि कतिपय समस्या देखाएर अलग हाइवे समष्टीको मांगलाई विश्वासघात गरियो । यसको विपरित एकै समस्या र पृष्ठभूमि भएको हाइवेलाई जीटीए अधीन 7 वटा विभिन्न समष्टीभित्र गाभियो । यसको प्रमुख कारण हाइवेमा चलिरहेको कतिपय परियोजना र आर्थिक विकासको साधनहरुलाई सोझै माथ्थिलो स्तरबाट संचालन गर्नु थियो । 28 वटा समष्टीलाई 45 वटा बनाएर वृद्धि गर्न सक्ने तर हाइवे समष्टीको गठनमा भने तक्निकी समस्या देखाउँने राजनैतिक षडयंत्र मात्र थियो । यो राजनैतिक विश्वासघात हाइवेवासीको आत्मसम्मान र राजनैतिक अधिकारमाथि गरिएको थियो । राजनैतिक दल विस्तार साथै आन्दोलन गर्दा हाइवे र क्षेत्रवासीको योगदान उपल्लो तहको थियो । अहिले पनि त्यसबेला आन्दोलन कालमा होमिन्दा धेरै हाइवेवासीहरुमाथि लागेको मुद्धा छिनोफानो भएको छैन । आज पनि उनीहरु आफ्नो गोजीको पैसा तिरो गरेर आर्थिक मार खप्दै मुद्धा मिति धाउँन परिरहेको अवस्था छ । 

गोर्खा जनमुक्ति मोर्चाले हाइवेवासीको छुट्टै प्रशासनिक एकाइको मांगलाई त विश्वासघात गरयो, गरयो साथै हालसम्म हाइवे क्षेत्रमा जीटीएको तर्फबाट आज 4 वर्ष बितिसक्दा पनि कुनै विकासको योजनाहरु कार्यन्वयन गरिएन । यसले स्पष्ट रुपमा हाइवे र क्षेत्रवासीहरुप्रति गोर्खा जनमुक्ति मोर्चाको अवहेलना झल्किन्छ । आज हाइवे क्षेत्रमा एनएचपीसीको बाँधद्वारा प्रभावित हाइवे क्षेत्रमा विविध समस्याहरु छन् । जस्तै कोइरी ,राफ्टिंग,घर क्षतिपुर्ति आदिको समस्यालाई लिएर मोर्चाले आज विधानसभा चुनावको मुखमा आएर भोटमुखी राजनीति गरिरहेको छ । यदि पिढितहरुको समस्याप्रति मोर्चा गम्भीर हुँदो हो त धेरै अघि नै मोर्चाले पिढितहरुको यो समस्या लिएर पाइला चाल्न सक्ने थियो । यो मोर्चाको चुनावमुखी दावपेच मात्र हो । कोइरी र राफ्टिंग कर्मीहरुलाई लाख लाख रुपियाँको सपना देखाएर मोर्चाले आगामी विधानसभामा भोट बटुल्ने काम मात्र गर्दैछ । 

परियोजना पिढितहरुको पक्षमा कामै गर्ने हो भने मोर्चाकै सभासदहरुको हूलले बनिएको रिह्याबिलिटेशन र रिस्याटलमेण्ट कमिटिले यस दिशामा वैधानिक हिसाबमा काम गर्न सक्नु पर्थ्यो । तर आज क्षतिपुर्ति जस्तो पिढितहरुको अधिकार र न्यायको मांगलाई राजनीतिकरण गरेर पिढितहरुलाई दिशाभ्रमित गर्ने काम मोर्चाले गरिरहेको छ । यति मात्र होइन आज हाइवे क्षेत्रमा जमीनको पर्जापट्टा विषय लिएर जनता वर्षौँदेखि समस्यारत छन् । बनबस्ती,सिन्कोना प्लानटेशन ,डी आई फण्ड आदि क्षेत्रहरुमा बसोबासो गर्ने हाइवेवासीको आज स्थायी पर्जापट्टा छैन । यस दिशामा मोर्चाको हालसम्म कुनै कार्यक्रम छैन । यसर्थ यसपालीको विधानसभा चुनाव भनेको विगतमा गुमाएको हाइवेवासीहरुको आत्मसम्मान र राजनैतिक हक र अधिकारलाई पुर्ण गर्ने चुनाव हो । हाइवेवासीको प्रशासनिक विकासको निम्ति छुट्टै प्रशासनिक एकाइको मांग छुट्टै टिस्ता हाइवे ब्लकले पुर्ण गर्नेछ । 

विगत दिनमा राज्यको क्याबिनेटद्वारा पारित गरिएको कालेबुंग जिल्ला अन्तर्गत हाइवेवासीहरुको प्रशासनिक सुविधाको र विकासको निम्ति छुट्टै टिस्टा हाइवे ब्लक अन्तर्भुक्त गरिएको छ । जस अन्तर्गत टिस्टासंगै रम्बी,कालीझोडा, रम्फूमा ग्रामीण विकासको निम्ति ग्राम पंचायतको गठन गरिने प्रस्ताव रहेको छ । उक्त क्षेत्रहरुमा ग्राम पंचायतको गठन भएको खण्डमा क्षेत्रका आममानिसहरुले प्रशासनिक सुविधासंगै आर्थिक,सामाजिक आदि विकास भएर जानेछ । शिक्षित युवावर्गको निम्ति सरकारी रोजगारको अवसर भएर जानेछ । क्षेत्रमा विभिन्न संसाधनहरुको विकास भएर जानेछ । 

हाइवेवासीहरुको मूलभूत समस्या भनेको पर्जापट्टाको समस्या रहेको छ । आज जन आन्दोलन पार्टीले नै सर्वप्रथम पर्जापट्टाको मांग विषय लिएर काम अघि बढाइ रहेको छ । पर्जापट्टाको विषय राज्य सरकारको अधिनस्थ रहेको विषय रहेकोले राज्यसंग झगडा गरेर जनताको आम समस्याको पुर्ति हुँदैन । पर्जापट्टा एक तक्निकी र कानूनी संघर्ष रहेकोले आज जन आन्दोलन पार्टीले यसलाई सही दिशा दिएर अघि लगिरहेको छ । जन आन्दोलन पार्टीले पर्जा पट्टाको मुद्धालाई आफ्नो घोषणा पत्रमा प्रमुख स्थान दिएको छ । आज हाइवे क्षेत्रमा ग्रेफबाट हस्तान्तरण गरेर पी. डब्ल्यू. डी.लाई सडक मरम्मती र निर्माणको जिम्मा दिइएको छ । सडक निर्माण र मरम्मतीको काममा आज राजनैतिक रुपमा बाहिरबाट अनावश्यक हस्तक्षेप चलिरहेको छ । हाइवे र यस क्षेत्रको जनताको आमसमस्या ,अधिकार बारे केही नसोच्ने,नबोल्ने तर आज ठिकाबिघा काम आउँदा झण्डा बोकेर हाइवे क्षेत्रका ठेकादारहरुको अधिकार हनन गर्न बाहिरकाहरुलाई हाइवेका कतिपय मोर्चा सदस्यहरुले बरो गरिरहेका छन् । 

ग्रेफको श्रमीकहरुको समस्या बारे आज सचेत बनेर काम गर्न खाँचो छ । तर हाइवेलाई आर्थिक मुनाफाको साधन मात्र सोचेको मोर्चाले यस दिशामा केही सोचेको छैन । भोलि रेलवे जस्ता ठूलो परियोजनाले कति हाइवेवासीलाई विस्थापित गर्ने पक्का पक्की छ । परियोजनाबाट हुने आर्थिक मुनाफा र कमिशन सोचेर राजनैतिक दलहरु मौन छन् । यी सब समस्याहरुसंग जुझ्न साथै हाइवेवासीको राजनैतिक अधिकार सुनिश्चित गर्न अहिलेसम्म गोर्खा जनमुक्ति मोर्चा पुर्ण रुपमा विफल देखिएको छ । जसको निम्ति हाइवेवासीसंग आज जन आन्दोलन पार्टी मात्र एक विकल्पको रुपमा उभिएको छ । 

आम जनताको समस्या सही ठाउँमा ,सही ढंगमा सरकारसंग राखेर समाधान गर्न सही राजनैतिक कार्यशैली ,क्षमताशील नेतृत्व र बौद्धिक्ता चाहिन्छ ,जो जन आन्दोलन पार्टीभित्र छ । यसैले यसपालीको विधानसभा चुनावमा कालेबुंग विधानसभा समष्टीबाट डा0 हर्क बहादुर छेत्रीलाई हाइवेवासीले विपुल भोटले जिताएर विगतमा गुमाएको आत्मसम्मान र राजनैतिक अधिकार सुनिश्चित गर्न सुनौलो सुअवसर अघि आएको केन्द्रीय युवा प्रवक्ता विशाल राईले अपील गरेका छन् ।